ਨਾਗਣੀ - ਭਾਈ ਬਚਿੱਤਰ ਸਿੰਘ

 ਸ਼ਰਾਬੀ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ 'ਨਾਗਣੀ' ਕਿਸ ਨੇ ਬਣਾਈ ਸੀ?

ਭਾਈ ਬਚਿੱਤਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਹੌਸਲੇ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਆਪ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਲੋਹਗੜ੍ਹ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੱਗੇ-ਅੱਗੇ ਇਕ ਸ਼ਰਾਬ ਪਿਲਾ ਕੇ ਮਦਮਸਤ ਕੀਤਾ ਹਾਥੀ ਕਿਲੇ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਤੋੜਨ ਲਈ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ ਇਕੱਲੇ ਭਾਈ ਬਚਿੱਤਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਖ਼ਾਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਰਛੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਤ੍ਰਿਵੈਣੀ' ਜਾਂ 'ਨਾਗਣੀ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਥੀ ਦੇ ਸਿਰ ਵਿਚ ਮਾਰੀ ਤਾਂ ਉਹ ਬਰਛੀ ਹਾਥੀ ਦੇ ਸਿਰ 'ਤੇ ਬੰਨ੍ਹੀਆਂ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਤਵੀਆਂ ਚੀਰ ਕੇ ਸਿਰ 'ਚ ਜਾ ਖੁੱਭੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਇਸ ਬਰਛੀ ਨੂੰ ਵਾਪਿਸ ਖਿੱਚਿਆ ਤਾਂ ਹਾਥੀ ਚਿੰਘਾੜਦਾ ਹੋਇਆ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਲਤਾੜਦਾ ਹੋਇਆ ਪਿਛਾਂਹ ਨੂੰ ਭੱਜ ਤੁਰਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।

ਇਹ 'ਨਾਗਣੀ' ਸਰਦਾਰ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ ਦੇ ਦਾਦਾ ਭਾਈ ਹਰਦਾਸ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਿੰਡ 'ਸੁਰ ਸਿੰਘ' ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਭਾਈ ਹਰਦਾਸ ਸਿੰਘ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਖਾਲਸਾ ਫੌਜ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ ਅਤੇ ਫੌਜ ਲਈ ਹਥਿਆਰ ਆਦਿ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਦੇਗ਼ ਤੇਗ਼ ਫ਼ਤਿਹ - ਦੀਪ

 ਉਹ ਕੇਸਰੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ , ਦਾੜ੍ਹੀ ਵਧਾਉਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ , ਉਹ ਖਾੜਕੂ ਸਿੰਘਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਗਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਲੋਈ ਪਾ ਕੇ ਮੋਢੇ ਉੱਤੋਂ ਦੀ ਸੁੱਟਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ , ਉਹਦੇ ਮੁਖ ਉਤਲਾ ਨੂਰ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਗੂੜ੍ਹਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ , ਉਹਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਚਮਕ , ਸੀਨੇ 'ਚ ਦਰਦ ਤੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਅਲੌਕਿਕ ਨੂਰ ਸੀ ,

ਉਹ ਜਦੋਂ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਉਹਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਤੇ ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਇਬਾਰਤ ਹੁੰਦੀ ।

ਕਿਸਾਨ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਕਿਸਾਨੀ ਬਿੱਲਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ 'ਚ ਉਹੋ ਪੁਰਾਣੇ ਸਟੈਲ ਅਨੁਸਾਰ ਰੇਲ - ਪਟੜੀਆਂ ਮੱਲ ਲਈਆਂ , ਫੇਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਹ ਬੰਬਿਉਂ ਆਇਆ ਤੇ ਜਵਾਨੀ ਦੀ ਬਾਂਹ ਫੜਕੇ ਬਾਡਰ ਤੇ ਲੈ ਗਿਆ , ਜਦੋਂ ਉਹਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕਿੰਗਰੇ ਢਾਹੁਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਪਰਨੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਲੜ ਲਾਇਆਂ ਤਾਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਟਰੈਕਟਰ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵੱਲ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ , ਉਹਨੇ ਦਿੱਲੀ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਕੌਮ ਖਿਲਾਫ ਬਿਰਤਾਂਤ ਘੜਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਤੱਥਾਂ - ਦਲੀਲਾਂ ਨਾਲ ਤੋੜੇ ।

ਉਸ ਤੇ ਤੁਹਮਤਾਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਗਈਆਂ , ਉਹ ਨਿੱਖਰਦਾ ਗਿਆ , ਉਸਨੂੰ ਦਬਾਇਆ ਗਿਆ , ਉਹ ਉੱਭਰਦਾ ਗਿਆ , ਉਸਨੇ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਲੜਾਈ ਪਿੱਛੇ ਲੁਕੀ ਨਸਲ ਦੀ ਲੜਾਈ ਨੂੰ ਡੀਕੋਡ ਕਰਕੇ ਘਰ - ਘਰ ਪਹੁੰਚਾਇਆ , ਕਰੋੜਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਕੀ ਲੋੜ ਸੀ ਟੈਂਟਾਂ 'ਚ ਸੌਣ ਦੀ , ਡਾਇਨਿੰਗ ਟੇਬਲਾਂ ਤੇ ਬਹਿ ਕੇ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਬਹਿ ਹੱਥ ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦਾ ਰੱਖ ਉੱਤੇ ਦਾਲ ਪਵਾ ਕੇ ਸਿਆਲੀ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ 'ਨਿਊ ਵਰਲਡ ਔਡਰ' ਸਮਝਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ , ਕਦੇ ਸੁਣਿਆ ਜਾਂ ਵੇਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੀ ਬਲਦੀ ਚਿਖਾ ਤੇ ਖਲ੍ਹੋ ਕੇ ਮੁੰਡੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਦਾਨ ਮੰਗਣ , ਕਦੀ ਕਿਸੇ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਵੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨੀ ਪਈ ਹੋਵੇ ਕਿਉਂਕਿ ਲੋਕ ਮਰਜੀਵੜੇ ਦੀ ਰਾਖ ਝੋਲੀਆਂ 'ਚ ਪਾ ਕੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਲਿਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ।

ਉਹ ਦੀਪ ਸੀ ਤੇ 'ਦੀਪ' ਹੈ , ਦੀਪ ਕਦੇ ਬੁਝਦੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ , ਦੀਪ ਉਦੋਂ ਵੀ ਬਲਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਲੱਥ ਜਾਣ , ਚੰਦਰਮਾਂ ਬੱਦਲਾਂ ਉਹਲੇ ਹੋ ਜਾਣ , ਸ਼ਹੀਦ ਜਿਸ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਸੁਆਸਾਂ ਦੀ ਪੂੰਜੀ ਤਿਆਗਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦਿਨ ਤਾਂ ਉਹਦਾ ਅਸਲੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਰਹਿੰਦੀ ਦੁਨੀਆ ਤੱਕ ਲੋਕਾਈ ਉਸਦੇ ਕੌਮ ਪ੍ਰਤਿ ਇਸ਼ਕ ਦੇ ਅਕੀਦੇ ਪੜ੍ਹਦੀ ਰਹੇਗੀ , "ਪੰਥ ਕੀ ਜੀਤ" ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਝੁਲਾਉਂਦੇ ਦਾ ਉਹਦਾ ਨੂਰਾਨੀ ਤੇ ਸਾਊ ਮੁਖੜਾ ਸਾਡੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅੱਗੇ ਘੁੰਮਦਾ ਰਹੇਗਾ ਤੇ "ਦੀਪ" ਸਦਾ ਜਗਦਾ ਰਹੇਗਾ...!!!!!

"ਦੇਗ਼ ਤੇਗ਼ ਫ਼ਤਿਹ"

Giani Sohan Singh Sital ਸੀਤਲ ਜਿਹਾ ਨਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋ ਜਾਵਣਾ ਜੀ

 ਸੀਤਲ ਜਿਹਾ ਨਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋ ਜਾਵਣਾ ਜੀ ।ਇਸ ਢਾਡੀ ,ਇਤਿਹਾਸਕਰ ,ਕਹਾਣੀਕਾਰ , ਨਾਵਲਿਸਟ ਨੂੰ ਕਾਮਰੇਡਾਂ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਅਣਗੋਲਿਆ ਕੀਤਾ ।ਨਵੀਂ ਪੀੜੀ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੀਤਲ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਨਿੱਠ ਕੇ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।

ਪ੍ਰੋ. ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ

ਗਿਆਨੀ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ
ਇਹ ੧੯੪੬ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਓਦੋਂ ਮੈਂ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਚੜ੍ਹਿਆ ਸਾਂ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀਤਲ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਸੁਣਿਆਂ। ਮੈਂ ਤੇ ਮੇਰਾ ਵੱਡਾ ਵੀਰ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ੫-੭ ਬੇਲੀਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਸਹਿਜਰਾ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਤੋਂ ੧ ਮੀਲ ਦੂਰ ਪਿੰਡ ਰੱਤੋਕੇ ਮੇਲਾ ਵੇਖਣ ਗਏ ਹੋਏ ਸਾਂ। ਘੁੰਮਦਿਆਂ ਫਿਰਦਿਆਂ ਮੇਲਾ ਵੇਖਦਿਆਂ ਘਰੋਂ ਲਿਆਂਦੀ ਆਨਾ-ਦੁਆਨੀ ਜਦ ਖਰਚੀ ਗਈ ਤਾਂ ਗਰਮੀਂ ਦੇ ਹਰਫਲੇ ਹੋਏ ਛਾਂ ਭਾਲਦੇ ਅਸੀਂ ਪੰਡਾਲ ਦੀ ਛਾਂਵੇ ਇਕ ਨੁਕਰੇ ਜਾ ਖਲੋਤੇ। ਪੰਡਾਲ ਦੀ ਛਾਂ ਥੁਹੜੀ ਸੀ ਤੇ
ਸੀਤਲ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਇਕੱਠ ਜ਼ਿਆਦਾ। ਸੀਤਲ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ੧੯੩੬ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਢਾਡੀ ਜਥੇ ਨਾਲ ਰੱਤੋਕੇ ਦੀਵਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸੀਤਲ ਜੀ ਓਦੋਂ ਤੋਂ ਇਸ ਮੇਲੇ ਤੇ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇਣ ਆਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਹੋ ਚੁਕੀ ਸੀ। ਰੱਤੋਕੇ ਪਹਿਲੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਦੀਵਾਨ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਸੀਤਲ ਜੀ ਦੀ ਆਪਣੀ ਕਲਮ ਤੋਂ ਅੰਕਿਤ ਕੀਤਾ ਕਾਬਲੇ ਗੌਰ ਹੈ:

History of Tarkhaan, Ramgarhia ਤਰਖਾਣ

ਤਰਖਾਣ ਇਕ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤੀ ਕਬੀਲਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦਵਾਲੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਤਰਖਾਣ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਸਮੂੁਦਾਏ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਨੂੰ ਮੱਨਣ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਹਿੰਦੂ ਮੱਤ ਨੂੰ ਵੀ ਮਨਦੇ ਹਨ। ਸੱਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਤਰਖਾਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰ ਚੱੁਕੇ ਹਨ। ਤਰਖਾਣ ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਗੋਤਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਹਨ।

ਦੇਗ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ

 ਜਦੋਂ ਗ਼ੈਰ-ਦਲਿਤ ਲੋਕ ਦਲਿਤਾਂ ਲਈ ਜੂਝੇ ਤੇ ਜਿੱਤੇ ….।

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਸਮਾਜਕ ਬਦਲਾਅ ਲਈ ਵਾਹਵਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਹੀ ਹੈ । ਇਸ ਸਦੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਲਾਮਿਸਾਲ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਕਰਕੇ ਗੁਲਾਮੀ-ਯੁੱਗ ‘ਚ ਆਈਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਗਿਰਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕੀਤਾ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਵਰਗ ਨੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਪਣਾਇਆ ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸਮਰੱਥ ਪੇਂਡੂ ਕਿਸਾਨੀ ਨੇ ਇਸ ਵਰਗ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਿਆਂ ਸਨਾਤਨੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੇ ਬਿਪਰ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਕੋਲੋਂ ਅਛੂਤਾਂ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਹੱਕ ਵਾਪਸ ਲੈ ਕੇ ਦਿੱਤੇ ਜੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਆਪ ਬਖਸ਼ਿਸ ਕਰਕੇ ਗਏ ਸਨ।

ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਪੈੜ ਵਿੱਚ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਏ ਸਰਦਾਰ

ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਪੈੜ ਵਿੱਚ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਏ ਸਰਦਾਰ

    ਕਹਿੰਦੇ , ਕੇਰਾਂ ਲੱਖੀ ਜੰਗਲਾਂ 'ਚ ਪਲਿ਼ਆ ਬਾਜਾਂ ਵਾਲ਼ੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕੁੰਡਲੀਦਾਰ ਬੀਰ ਖਾਲਸਾ ਤੇ ਅਫ਼ਗਾਨੀ ਪਠਾਣ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰਾਂ ਸੂਤ ਕੇ ਆਹਮੋ- ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਖਲੋਤੇ। ਅਫਗਾਨੀਆਂ ਹੁੱਬ ਕੇ ਆਖਿਆ, " ਸਿੰਘੋ ਕਿਉਂ ਮੌਤ ਨੂੰ ਮਾਸੀ ਆਂਹਦੇ ਓ...??? ਕਿਉਂ ਆਤਮ ਘਾਤ ਦਾ ਕਸੀਦਾ ਬੁਣਨ ਨੂੰ ਉਤਾਰੂ ਹੋਏ ਓ....??? ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਗਿਲਜਾ ( ਸੱਤ ਫੁੱਟਾ ਪੈਰਾਂ ਤੋਂ ਸਿਰ ਤੱਕ ਲੋਹੇ ਨਾਲ਼ ਮੜਿਆ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ) ਭੇਜਦੇ ਆਂ , ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੋ ਸਿੰਘ ਭੇਜੋ । ਹਾਰੀ ਹੋਈ ਧਿਰ ਸਿਰੋਂ ਦਸਤਾਰਾਂ ਲਾਹ ਹਥਿਆਰ ਸੁੱਟ ਦੇਵੇਗੀ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਬੇਆਈ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਓਗੇ।

ਭਾਈ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਮ

 ਭਾਈ_ਜਸਵੰਤ_ਸਿੰਘ_ਖਾਲੜਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਮ

ਟਾਈਟੈਨਿਕ ਡੁੱਬ ਰਿਹਾ ਸੀ..ਕੁਝ ਦੂਰ ਮੱਛੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਜਹਾਜ ਦੇ ਅਮਲੇ ਨੇ ਸਿਗਨਲ ਮਿਲਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਮੱਦਦ ਨਾ ਕੀਤੀ..ਅਖ਼ੇ ਕਿਧਰੇ ਮਦਤ ਕਰਦੇ ਫੜੇ ਹੀ ਨਾ ਜਾਈਏ..!

ਦੂਜਾ ਜਹਾਜ..ਓਥੋਂ ਚੌਦਾਂ ਮੀਲ ਦੂਰ..ਇਸਦਾ ਕੈਪਟਨ ਇਹ ਸੋਚ ਗੂੜੀ ਨੀਂਦਰ ਸੋਂ ਗਿਆ ਕੇ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਕਿਹੜਾ ਪੰਗੇ ਵਿਚ ਪਵੇ..ਸੁਵੇਰ ਹੋਊ ਤਾਂ ਦੇਖੀ ਜਾਊ!

ਤੀਜਾ ਜਹਾਜ ਤਕਰੀਬਨ ਛਪੰਜਾ ਮੀਲ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਰੇਡੀਓ ਸਿਗਨਲ ਸੁਣ ਬਚਾ ਲਈ ਪਹੁੰਚਿਆ..ਸੱਤ ਸੋ ਦੇ ਕਰੀਬ ਯਾਤਰੀ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਚੋਂ ਬਚਾ ਲਏ..!